Karagöz
oyun malzemeleri
Eskiden boyutları
2 m. ile 2,5 m. olarak değişen bir duvardan
bir duvara ip ile gerdirilen Kâr-i kadim (eski
usul) perde, taşınması ve kurulması zaman
almayan bir özellik taşırdı. Basmadan yapılan
ortasına aynası sabit dikilen bu perdenin
örneklerine Ressam Muazzez’in eserlerinde
rastlıyoruz.
Şimdilerde ise Nev-i icad (yeni buluş) olarak
isim verilen paravana şeklinde sahnenin yapıldığını
görüyoruz.
Karagöz'ün oynatıldığı beyaz perdeye "ayna"
adı verilir. Patiskadan
Ayna ismi verilen bezin ölçüleri 110 cm x
80 cm. olarak yapılıyor. Perdenin hemen arkasına
Peş tahtası veya Destgah (bir nevi raf) ismi
verilen parça eklenir. Bunun üzerine def,
ışık kaynağı, zil, nareke (kamış düdük) vs.
konulur.
Elektrik ışığı olmadan çok önceleri ışık kaynağı
olarak hayal perdesinde mum ışığı veya şem’a
kullanılırdı. Şem’a çanak içerisine konulan
beziryağı, zeytinyağı gibi maddeler içerisine
sarkıtılan fitilin yakılmasıyla elde edilen
ışığın adıdır. Alevin parlamaması için, yağı
soğutmak amacıyla yağ içerisine zincir daldırılırdı.
Oynatma
çubukları gürgen ağacından yapılma boyları
50-60 cm. arasında değişir. Bu çubukların
şekillerden çıkmaması için uçları ısıtılır
veya mum kabına batırılır ya da hafif ıslatılırdı.
Perdeler önceleri 2 x 2,5m iken sonraları
110 x 80 cm ebadında yapılmaya başlanmıştır.
İç tarafta perdenin altında kurulmuş "peş
tahtası" vardır. Eskiden peş tahtası üstüne
tasvirler, hayal ağacı, def, şem'a, oyun metni
vb. konulurdu.
Karagöz
oyununda tasvirlerin yanısıra tasvir sopaları,
zil, def, nâreke (kamış düdük), perdeyi aydınlatan
ışık kaynağı kullanılır.
|